چاپ باتیک (Batic)
مقدمه
چاپ باتیک یا کلاقه ای، یکی از روش‌های چاپ بر روی پارچه است که در کشورهایی مانند اندونزی، تایلند، سریلانکا، هند و ایران از قدیم کاربرد داشته‌اند. این روش در ایران بیشتر در تبریز و اسکو رواج دارد و کلاقه‌ای نامیده می‌شود. واژه باتیک، ریشه اندونزیایی دارد. [۱]
اصالت هنر: وارداتی
در چاپ باتیک، کلیه طرحها و رنگها را با استفاده از واکس و عملیات رنگرزی بر روی پارچه منتقل می‌کنند؛ برای این کار بیشتر از پارچه ابریشم استفاده می‌شود. تاروپود پارچه از واکس پوشیده می‌شود و هر دو روی پارچه یکسان نقش می‌پذیرد. رنگهای به کار رفته برای چاپ بیشتر از دسته رنگهای گیاهی مانند روناس، اسپرک، پوست انار و زردچوبه است. [۱]
یکی از ویژگی‌های چاپ کلاقه‌ای ایجاد رگه‌های رنگی است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از میان این شکست‌ها به پارچه، در حین عملیات رنگرزی بر روی پارچه پدید می‌آید. [۱]
تاریخچه باتیک[۲]
شروع کار نقاشی و چاپ باتیک، به حدود ۲۰۰۰ سال پیش بر میگردد. در آغاز یک روش مقاوم ابتدایی بوجود آمد و سپس بترتیب به روش نقاشی و چاپ باتیک ایجاد شد. اولین قوم‌هایی که مبادرت به چاپ روی لباس خود کردند، چینی ها، ژاپنی‌ها، هندوها و ایرانیان بودند.
این اقوام هزاران سال پیش با استفاده از شابلون‌های چوبی، لباس‌ها و بافته‌های مورد نظر خود را در منزل و محیط کار با نقشهای دلپذیر تزیین می‌کردند. به طور کلی به علت علاقه‌ای که بشر به زیبایی‌ها دارد، همه ملل از جمله ایرانیان با کمی تقدم و تاخر این صنعت را آموختند، تکمیل کردند و با سلیقه خود مورد بهره‌برداری قرار دادند.
باتیک از سالهای بسیار دور و حتی قبل از کشف سایر شیوه‌های رنگرزی رواج داشته و کسانی بوده‌اند که با کمک وسایل ساده‌ای مانند مهرها و قالبهای چوبی، البسه و سایر پارچه‌های مورد مصرف عامه را با رنگهای متنوع گیاهی رنگ‌آمیزی می‌کرده‌اند.
